20090724

Baybayon: Ikatulong Semana sa Hulyo 2009

Baybayon: Ikatulong Semana sa Hulyo 2009

53 ka mga balak ang midagsa sa Baybayon ug sa ilang panagway madayag nimo ang sugilanon sa ilang panaw.

Mahanggab nimo, 'humot ang mais nga nilung-ag' diha sa yano nga banay ni Hamber , usa ka higala, nga mao say ulohan niining balak ni Ric S. Bastasa. Yano ug matahom ang gihulagway diha,

'sa usa ka baso nga bugnaw kaayo
nga tubig nga gikan pa sa ilang
banga nga karaan'

Kadtong nakatilaw sa tubig gikan sa banga nga karaan, mabugnawan sa usab ang panumdoman agi niining yano apan matahom nga balak. Bisan kabos sa kabtangan, apan dato kini sa katahom sa yano nga pagkinabuhi ug pagpakatawo. Dili na lang nato isaysay, bation na lang ug sination kining balak diha sa pagbasa ug paghanduraw.



Ang balak nga Kaniadto ni Ric S. Bastasa may giasoy nga kasinatian.
Matod niya, 'gisirad-an ko na ang akong kasingkasing'. Kining panapos nga linya, moabli sa imong panumdoman, sa imong kaagi kaniadto. Ug bisan karon.


Daw dili man makabidli ang Baboy ni Adonis Durado, tungod tingali kay maayo niya pagkasinati ug pagkahulagway niiini, walay pagkataranta.

Sa laing bahin, mora pod ni'g dula nga tagoanay o dakpanay kay dunay mitago, mibutyag, miladlad, mihikap. Mora pod ni'g sangka sa estoryahanay kay naay nagpatuo, naa poy dili motuo. Sangka sa binayloay sa duha ka binuhat, sulod sa tangkal sa Wild Pussy, human sa 9 ka botelya nga Heineken. Kabidli daw ang gihugyawan sa mga butakal, dili kaha ang kalingaw sa nasaksihan nga bugno ug panaglayog nga dili lang sa mga bukton apan sa mga pulong? Igo ra ta motagna, kay wa man ta diha. Ang balak ray atong mabasa, ug sa bantang sa magbabalak, daw kalmado ra man siya, wala mataranta. Ang epekto sa balak, mao sad, dili makataranta. Dili makabidli. Pero, makalingaw. Makahugyaw gyod tingali, kon nakasaksi usab didto sa akto.

Lubi



tungod sa among panaghigala ni
hamber
nga akong silingan
gidapit ko niya og
paniudto sa ilang balay

siya og ang iyang nanay
lang ang nagpuyo

humot ang mais nga nilung-ag
og tagsa mi og
palotpot nga inon-unan

wala nay dugang

gawas na lamang
sa usa ka baso nga bugnaw kaayo
nga tubig nga gikan pa sa ilang
banga nga karaan

--Ric S. Bastasa




kaniadto

kaniadto
nadungog mo ang akong tingog
diha sa kamingaw
mipahipi ka og nagpakaaron-ingnon
nga bungol

wala mo madungog ang tingog
sa akong budyong
og sa akong kakapoy akong
gigakos ang kahilom og sa silong
sa kahiubos ako mipasilong

kaniadto kadto...

karon wala ka nay madungog sa akong
mga pangagho
wala na ang agulo sa akong pagbangutan

nasayod na ako sa agianan
sa kalipay
ania na kanako ang mga pulong
nga makapaabri sa iyang tinaguan
nga pultahan
ania na kanako ang yabe sa
kinabuhi

ako lamang og ako lang gayod lamang
ang nasayod niini

busa sa dihang ikaw na usab ang gihadla
sa mga anak sa kasakit
og sa ilang tigulang na nga inahan
sa kapakyasan
sa dihang imong gisangpit ang akong ngalan
karon nga ikaw nagpangayo og panabang
wala na usab ako nga makadungog kanimo

gisirad-an ko na ang akong kasingkasing.

--Ric S. Bastasa


Baboy



Ang babaye sa Wild Pussy nga akong gika-table
Human makahurot og siyam ka shot nga tequila
Kalit mikumpisal nga usa kuno siya ka baboy.
Mibuhakhak ko pag-ayo, mora gyud og gigitik

Ang akong ngalangala, ug dihang gitumar nako
Ang gitakigan nga Heineken sa akong atubangan,
Hapit ko sud-ipi gumikan midugang siyag ingon:
“Gani, usa ko ka anay nga may lima ka baktin.”

Ako siyang giingnan nga: “Lagi, tambok ka,
Pero dili gyud ka baboy sa akong panan-aw.”
Mipahiyom siya, mitutok sa libat kong mata.
“Unsa, buot kag pruweba sa akong kababoy?”

Miduol ug mibarog siya sa akong tungod, mipukas
Sa iyang bisti, ug giuyog ang iyang walo ka tutoy.
Nangyam-id ko: “Bisag mag-costume kag dinosaur
Nga traynta ka buok atngal, di gyud ko matarantar.”

Gibitad niya ang akong kamot, gipasok, gipakuot
Sa iyang lubot. “Nakahikap ka sa akong ikog?”
Mingisi ko samtang gahapuhap ang iyang ikog.
“Ganahan lagi kog babayeng magbutang-butang

Og ikog – utgan ko. Unsa ni: latex o synthetic?”
Nakabantay kong mora siyag gisipok – gasurok
Ang tinan-awan nako. Ang duha niya ka bangkil
Migimaw og samot; ang buliskad niyang simod

Daw kasungagon nako. “Nganong man gyung
Di ko nimo tuohan?!” Miiwigik siya, kaluhaon.
Ug gisuwayan nako siyag gakos – mapinanggaon
Nga gakos nga dulot pag-ayo sa iyang tambok.

Kapila ko gihagkan ang balhibuon niyang agtang.
“Pasayloa, pasayloa,” am-am ko, “Din-a mausab.”
Ug ang gainom nga mga butakal sa pikas lamesa
Nangahugyaw sa ka bidli sa nasaksihang drama.


-- Adonis Durado

20090722

Baybayon: Ikaduhang Semana sa Hulyo 2009

Baybayon: Ikaduhang Semana sa Hulyo 2009

35 ka mga balak ang midagsa sa Baybayon.

Daw pakig-sulti sa kaugalingong kalag kining balak 'Nihit nga Subayanan' ni Candice Salazar. Daw dunay panaad, dunay paglaom, dunay tumong. Ug pak-an ang gahom niini kay daw gansa nga molupad, mobiya sa iyang naandan nga kagahapon.

Ang ihilas nga gansa maoy gihulagway sa 'Ang Sugok', kay Candice gihapon nga balak. Ang magbabasa nay mohulagway diha sa iyang handurawan kon unsa gyod ni nga talan-awon. Motidlom ra sad ang handurawan ngadto sa 'bato nga wa nabahiri og kahayag.'

Ang 'Paglakat sa Sayo sa Kabuntagon' ni Ric S. Bastasa nagdalit og kasinatian
nga nahumod sa ulan, diha nahulagway sa tulo ka linya,

'mikalit og ulan
wala na ako nangita og akong
kapasilongan'

Simple nga kasinatian, daw buot mangutana, 'ngano man?', ay di na lang. Kay ubay-ubay pod tingali kanato, nga dili na magpasilong kon moulan. Apan, ngano man magpasingolan? Kon unsay iyang hinungdan, siya ray nasayod. Ug kon unsay hinungdan usab nga ikaw magpasingolan, ikaw ra sad ang nasayod. Suod nga kasinatian kini nga gisalohan sa kadaghanan (nga dili mahadlok sa ulan).

Lubi


nihit nga subayanan

bisbisan ko sa luha
ang mikubol nga liso
sa himaya.
hugasan ko og kasakit
ang mga lama'ng mitapot
sa akong pagkahimugso.
pintalan ko
og mabulokong dugo
ang matag gutling
sa akong palad
ug pangitaon ko
ang tinood nga mapa
sa akong pagpanaw.
kung ugaling
hingpit na ang
hinagiban,
pahilumon ko ang naandan
ug himamaton ko ang
kahibulongan...

--Candice Salazar

Ang Sugok

Sa paglutaw-lutaw
sa ihalas nga gangsa
natukaw ang
gagmay'ng balod
ug gilunod
ang iyang anino
ngadto
sa kinailawman
nga dulom sa
tubig
kauban sa
mga batong
wa nabahiri
ug kahayag

--Candice Salazar


paglakat sa sayo sa kabuntagon

mga tulabong
nanglupad palayo kanako
sa dihang ako
miabot
duol na sa mga kabaw
nga naglunang sa
kabugnaw sa
tunaan
tupad sa bag-ong
gidaro
nga basakan

mikalit og ulan
wala na ako nangita og akong
kapasilongan

--Ric S. Bastasa

Baybayon: Unang Semana sa Hulyo 2009

Baybayon: Unang Semana sa Hulyo 2009


24 ka mga balak ang midagsa sa Baybayon, ug pipila niini ang mga Haiku ni Candice Salazar nga gikahinaman sa iyang magbabasa. Adunay elemento sa 'surprise' kun 'revelation' kining iyang mga Haiku. Motungha lang sa atubangan sama sa pinintal nga hulagway nga gapahiyom. Moabot lang ug moduaw sa kahimatngonan ug magbilin og alimyon sa iyang presensiya kining mga Haiku niya, sama ning kabahin sa 'damgo nga naanod' ug sa 'bulan sa sapa'. Ikaw na lay basa, kay naa sa pagbasa ang lingaw niininga motungha diha sa kahimatngonan sa magbabasa.


May nasinati pod ko nga rebelasyon niining balak nga 'Mga Talidhay'ni Cindy Velasquez. May pagsabot nga mitungha sa akong kahimatngonan diha sa pagbasa niining pasumbingay

"kining mga talidhay nibukhad
nga sama sa sa usa ka papel.

Apan kini gipilo-pilo dayon
tungod sa atong gilay-on."


(Kapila pa nako, mabalik-balik og basa, usa mitungha ang pagsabot sa gipasumbingayan, kay abi man god nako og gahimo ra tog eroplano nga papel :-)



Lubi







HAIKU

sa kaadlawon
napukaw ko sa unos ~
damgo naanod

--Candice Salazar



Haiku

bato'ng nahagsa
mipusgay sa kahayag~
bulan sa sapa

--Candice Salazar



Mga Talidhay

Bisan tuod gisungog ko
sa mga gutling tungod
sa paghandum sa atong
kulokabildo didto sa Elena Tower.

Kaanindot gihapon balikan niadtong
panahon nga kita gabanos-banos
og pagsubli sa atong mga nasinati,
ug kini gipaambit nato sa isig usa.

Kalit lang, nangatawa ta nianang
kinataw-an sa usa ka bata,
ug nahibulong ta nganong adunay
mga agik-ik nga sama niini.

Ang nakaapan lang, wala gihapon ko
naanad nga sa akong pagpiyong,
kining mga talidhay nibukhad
nga sama sa sa usa ka papel.

Apan kini gipilo-pilo dayon
tungod sa atong gilay-on.


--Cindy Velasquez

20090703

Baybayon: Kataposang Semana sa Hulyo 2009

Baybayon: Kataposang Semana sa Hulyo 2009

105 ka balak ang midagsa sa Baybayon karong semana.

'Ang Bata nga Nangutlo og bulak sa Parke ni Rizal' nga gidalit ni Ric S. Bastasa, nagbilin og hulagway sa pagkabata taliwala sa kagutom ug kalisdanan.
Matod pa sa bata nga biniyaan, kon nganong gikawat kun gipupo niya ang bulak, "iya lang kunong gihimong takyan".
Unsa kahay epekto aning balaka, kon kining pulonga maoy kataposang gibungat sa balak.

Ang 'Usahay Kaniadto' ni Alak K. Caña nagpadayag sa kinaiya sa panahon ug sa tawo taliwala sa kinaiyahan sa kinabuhi. Labing pamug-at sa magbabalak nga
wa nay higayon pa tungod kay 'natapos na' ug kon giunsa niya pagpamug-at ni, makita diha sa pagtandi sa atong simpleng gikawilihan sa kinabuhi, apan dili na mabuhat kon wa nay panahon.

Ang 'Abrihan ko na unta ang mga Bintana
nga Samin' ni Ric S. Bastasa nagsulti bahin sa kalipay tugod sa awit sa tamsi. Apan kining balaka, mipabatyag gihapon og panahon kun higayon nga wala damha ug kalit lang mitungha sa tungod sa kahimatngonan. Tumang kalipay ang gibati. Diin kaha kini gikan, unsang higayon kini mo-awit diha sa kahimatngonan sa tawo? Mangutana na lang ta sa tamsi?

Kining mga balak nga gipaambit sa mga magbabalak gikan sa ilang kasinatian, makatandog usab. Aduna gyoy gahom ning balak sa pagpatakod og pagbati, pagpabatyag sa huni sa tamsi, sa kasingkasing sa magbabalak, ug sa kinabuhi sa bata nga biniyaan.

Lubi

Mosunod ang mga pipila ka mga balak


ang bata nga nangutlo og bulak sa
parke ni rizal


ang bata nga nangutlo og bulak sa
parke ni rizal
gidakop sa pulis
nga dako og tiyan
og iyang gidala sa
prisohan

gipangutana sa
imbestigador kon asa
ang iyang nanay
og tatay

ang iyang nanay
nagpa-maid sa manila
og ang iyang tatay
patay na sa dihang
giburos pa siya
sa iyang inahan

kon giunsa niya ang
maong bulak
iya lang kunong
gihimong takyan

duha na kaadlaw nga
siya walay kaon
kay ang iyang lola
wala na mangilabot
pa kaniya

--Ric S. Bastasa



Usahay Kaniadto

usahay kaniadto
buot natong kumkumon
ang gabon

buot higupon
yamog sa kabuntagon

buot hagkan
ang langit

buot hawiran
ang adlaw

buot hakpon
sanag sa buwan

buot puy-an
ang damgo

himuong kamatuoran
ang handurawan


usahay
ra kadto
kaniadto

karon wala na
tungod kay
natapos na

--Alan K. Caña

abrihan ko na unta ang mga bintana
nga samin



abrihan ko na unta ang mga bintana
nga samin
sa dihang mitugpa ang usa ka tamsi
sa usa ka sanga sa bayabas
nga nag-atubang kanako

miawit kini sa usa ka hamubong
higayon
og ako namati og
wala ako makatingog sa tumang
kalipay

--Ric S. Bastasa